Szczawno-Zdrój – atrakcje sudeckiego uzdrowiska

Szczawno-Zdrój to kolejne sudeckie uzdrowisko, które odwiedziliśmy podczas naszego pobytu w Wałbrzychu. Porównując z Jedliną-Zdrój i Sokołowskiem, potrafi być tu gwarno i tłoczno, szczególnie w wakacje oraz ciepłe, słoneczne weekendy.

Po pierwsze, uzdrowisko sąsiaduje ze 100-tysięcznym Wałbrzychem i jest częścią 300-tysięcznej aglomeracji, więc ma kto tu przyjeżdżać. Po drugie, to naprawdę klimatyczne, zielone, ukwiecone, pełne ciekawych historii, architektury i atrakcji miasto. Zapraszamy do lektury. Zobaczcie, co warto zobaczyć w Szczawnie-Zdroju!

Krótka historia szczawnickiego uzdrowiska

Historia Szczawna-Zdroju związana jest ze słynnym śląskim rodem Hochbergów, władającym przez kilka stuleci pobliskim Zamkiem Książ. To ich nadworny lekarz w 1599 roku zbadał i potwierdził lecznicze właściwości szczawieńskich wód. Kluczową decyzją okazało się przekształcenie w 1815 roku należącej do Hochbergów wsi w uzdrowisko. W XIX wieku wzrosła popularność Szczawna, po części za sprawą katastrofy, jaka miała miejsce w ,,konkurencyjnym” Starym Zdroju (dziś dzielnica Wałbrzycha), kiedy intensywne prace górnicze naruszyły warstwę wodonośną, pozbawiając tamtejsze uzdrowisko wód mineralnych i powodując jego upadek.

W tym okresie powstały pierwsze budynki zdrojowe, takie jak pijalnia wód i hala spacerowa.

Będący właścicielami Szczawna Hochbergowie ukończyli w 1911 roku budowę ogromnego i nowoczesnego hotelu zdrojowego „Grand Hotel”, który zwiększył zainteresowanie uzdrowiskiem i przyczynił się do jego dalszego rozwoju. W latach 30-tych uzdrowisko zostało upaństwowione przez III Rzeszę, tym samym kończąc kilkusetletni związek Hochbergów ze Szczawnem-Zdrojem.

Co warto zobaczyć w Szczawnie-Zdroju?

1. Hala Spacerowa

Hala Spacerowa to najbardziej rozpoznawalna i zapadająca w pamięci budowla uzdrowiskowa w Szczawnie-Zdroju. Bogato zdobiony, drewniany obiekt dwa razy spłonął, w  1893 i w 1992 roku, na szczęście za każdym razem go odbudowywano. Odnowiono też znajdujące się na jednej ze ścian Hali Spacerowej sgraffito, przedstawiające greckiego boga sztuki lekarskiej Asklepiosa (pewnie lepiej wszystkim znany jest rzymski odpowiednik – Eskulap) otrzymującego od greckiej bogini zdrowia i swojej córki Higie dzban z wodą mineralną Mieszko – którego źródło znane jest już od XV wieku! Z kolei na dole znajduje się data 1599, o której wcześniej wspomnieliśmy, przypominająca o pierwszym udokumentowanym badaniu szczawieńskich wód.

2. Pijalnia Wód Mineralnych

Do budynku hali przylega Pijalnia Wód, która, podobnie jak sąsiednia Hala Spacerowa, ulegała pożarom. Do pijalni można wejść za niewielką opłatą i spróbować jednej z czterech wód mineralnych: słynnego Mieszka, Dąbrówki, Marty i Młynarza oraz zwiedzić zabytkowe wnętrza pijalni, a nawet chwilę odsapnąć na piętrze. Ciekawostką jest, że te polsko brzmiące nazwy wód to polonizacyjna sprawa powojenna- przed wojną nosiły bardziej germańskie nazwy.

3. Park Zdrojowy

Park Zdrojowy w Szczawnie-Zdroju nosi imię Henryka Wieniawskiego, uznawanego za jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów i skrzypków. Tytuł ten nie jest przypadkowy i nawiązuje do dwukrotnego pobytu artysty w Szczawnie w roku 1855 i 1857. Podczas tych pobytów kuracjusze mieli okazję wysłuchać koncertów słynnego wirtuoza. Na pamiątkę tego wydarzenia odbywa się tu też Międzynarodowy Festiwal Imienia Henryka Wieniawskiego.

W granicach wybudowanego na początku XIX wieku parku znajdziecie wiele zabytkowych obiektów uzdrowiskowych oraz liczne gatunki drzew i krzewów sprowadzone z kilku kontynentów. Najnowszą atrakcją jest wysoka na 33 metry wieża widokowa wybudowana na Wzgórzu Giedymina, do której można dojść niebieskim szlakiem z Pijalni Wód w ok. 35 minut.

4. Wieża Anny

Wzniesiona w 1818 roku murowana wieża jest najstarszym budynkiem Szczawna-Zdroju.  Powstała jako punkt widokowy dla kuracjuszy- tak, by mogli z góry podziwiać uzdrowisko. Nazwa z kolei pochodzi od imienia hrabiny Anny von Hochberg. Niestety podczas naszej wizyty wejście na wieże było niemożliwe i musieliśmy ograniczyć się do tarasu.

5. Grand Hotel – Dom Zdrojowy w Szczawnie-Zdroju

Dom Zdrojowy wzniesiony został jako luksusowy hotel przez księcia Jana Henryka XV Hochberga w latach 1909-1911, a w projekt osobiście zaangażowana była Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless, czyli słynna księżna Daisy. W latach swojej  świetności obiekt gościł takie osobistości, jak cesarz Wilhelm II czy Winston Churchill.

Ze szczawieńskim Grand Hotelem wiąże się jeszcze jeden ciekawy fakt. Mianowicie kilka lat później wybudowany został niemal identyczny hotel, również Grand Hotel, tylko że w Sopocie. Będąc w nadmorskim kurorcie, porównajcie oba budynki- podobieństwo okaże się oczywiste. Skandal i oskarżenia o plagiat udało się załagodzić polubownie, ale przyznajcie, że historia jest nietuzinkowa. 🙂

6. Wille i pensjonaty w Szczawnie-Zdroju

Jak w każdym uzdrowisku, tak również i w Szczawnie-Zdroju potrzebna była baza noclegowa mogąca pomieścić coraz liczniej odwiedzających uzdrowisko kuracjuszy. Do dziś na terenie miasta zachowało się wiele zabytkowych willi i pensjonatów, po których oprowadza ścieżka historyczna Szczawna-Zdroju. Przy ciekawych zabytkach znajdziecie tablice informujące o historii i architekturze poszczególnych budynków – np. takich jak dawna Villa Zemplin, dziś służąca za ratusz miejski, Willa Franciszek z 1896 (Villa Waldrfieden) lub dom dr. Rittera.

7. Park Szwedzki

Nasz pobyt w Szczawnie-Zdroju zbiegł się z prawdziwą falą sierpniowych upałów i Park Szwedzki okazał się doskonałym miejscem na ucieczkę przed lejącym się z nieba żarem. Ta zielona oaza w sercu Szczawna nie jest tak znana i popularna jak Park Zdrojowy, bo leży trochę na uboczu pomiędzy Dworzyskiem a Domem Zdrojowym. Alejki spacerowe, plac zabaw, wiewiórki skaczą pomiędzy drzewami oraz stawy z pływającym po nim ptactwie pozwoliły na złapanie oddechu.

8. Dworzysko

Dworzysko to pieczołowcie i z pomyslem odrestaurowany XIX wieczny folwark, jakżeby inaczej… Hochbergów. Pięknie prezentuje się wzniesiony w stylu szwajcarskim Dworek Idy z drewnianym tarasem, a zanim szachulcowe budynki gospodarcze i stadniny. Kompleks folwarczny położony jest w cichym i ustronnym miejscu, wśród malowniczych łąk z górskimi szczytami w tle.

Dworzysko znajdziecie około kilometra od Hali Spacerowej, z dala od tłumów odwiedzających deptak w sezonie i w weekendy. Podczas naszego pobytu w Szczawnie-Zdroju jedną noc nocowaliśmy właśnie w Dworzysku, które okazało się dla nas prawdziwym odkryciem i miejscem, w którym miło było odpocząć po dniu intensywnego zwiedzania.

Rano i wieczorem jest tu spokojnie, ale i w ciągu dnia, kiedy pojawiają się turyści, bez problemu znaleźliśmy miejsce na rodzinny piknik na zielonej trawie w cieniu rozłożystego drzewa. 

W Dworzysku, poza hotelem, ulokowano również kawiarnię, restaurację, stadninę koni oraz hodowlę alpak. Folwark można też potraktować jako bazę wypadową w góry, gdyż przez obiekt przebiegają 2 szlaki piesze – żółty na Trójgarb (6.6 km w jedną stronę) oraz czarny szlak na Chełmiec (5 km). Na miejscu funkcjonuje także wypożyczalnia rowerów, która pozwala zapuścić się jeszcze dalej.

Co warto zobaczyć w pobliżu Szczawna-Zdrój?

Będąc w Szczawnie, warto odwiedzić sąsiedni Wałbrzych – nie tylko ze względu na słynny Zamek Książ, ale również aby poznać Starą Kopalnię, Muzeum Porcelany i kilka innych miejsc, które znajdziecie w naszej relacji. Na południowym zachodzie polecamy zwiedzić przepiękny kościół pocysterski w Krzeszowie, a na południu dwa inne uzdrowiska: Jedlinę-Zdrój i Sokołowsko. Zainteresowani tajemnicami II wojny światowej za pewno skuszą się na wycieczkę po bunkrach Projektu Riese. 

Poza tym okolice Szczawna świetnie nadają się do górskich wycieczek. Poza dwoma najbliższymi szczytami, Trójgarbem i Chełmcem, w promieniu kilkudziesięciu kilometrów można zdobyć: Waligórę, Wołowiec czy Wielką Sowę w Górach Sowich.

Praktyczne podsumowanie 

Ile dni przeznaczyć na zwiedzenie?

Na ile dni warto przyjechać do Szczawna-Zdrój? Jeśli Twoim celem jest tylko pospacerować i zobaczyć wymienione przez nas atrakcje Szczawna-Zdrój, to na wszystko bez pośpiechu powinien starczyć jeden dzień. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie by Szczawno-Zdrój uczynić swoją bazą wypadową do zwiedzania okolicznych miejscowości i zdobywania pobliskich szczytów, wtedy długość pobytu będzie zależeć od szczegółowych planów. 

Jak dojechać i gdzie zaparkować?

Jeśli planujesz przyjechać samochodem, możesz zaparkować na darmowym parkingu na alei Spacerowej 5, pomiędzy Dworzyskiem a Parkiem Szwedzkim. Z parkingu czeka Cię 10-minutowy spacer do Parku Zdrojowego. 

Niestety do Szczawna-Zdrój nie jeżdżą bezpośrednie pociągi, ale można nimi dojechać do stacji kolejowej Wałbrzych-Miasto i stamtąd  złapać autobus lub taksówkę do uzdrowiska. 

Mapa: atrakcje Szczawna-Zdrój i jego okolicy

Poniższa mapa powinna pomóc Ci w zlokalizowaniu opisanych przez nas miejsc i atrakcji Szczawna Zdrój.