Wigierski Park Narodowy i atrakcje nad Jeziorem Wigry

Wigierski Park Narodowy to jeden z największych polskich parków narodowych, mogący pochwalić się aż 42 jeziorami w swoich granicach. W czasie gdy wszyscy szturmują Mazury, dosłownie kwadrans drogi na wschód od Suwałk znajdziecie spokój, piękną dziką przyrodę i wspaniałe tereny do aktywnej turystyki. Jak miło spędzić czas nad Jeziorem Wigry? Jakie atrakcje Wigierskiego Parku Narodowego warto zobaczyć? Czy jest coś ciekawego w najbliższej okolicy parku? Już odpowiadamy na te pytania!

Wigierski Park Narodowy – skąd bóbr w logo parku?

Wartość przyrodniczą okolic Jeziora Wigry dostrzeżono już w okresie międzywojennym, jednak prawdziwe działania ochronne zaczęły się dopiero po II wojnie światowej. Wszystko za sprawą bobrów, które na terenie Polski praktycznie wyginęły. 

Gdy okazało się, że w okolice Wigier zawitały osobniki z ZSRR, postanowiono najpierw utworzyć kilka pomniejszych rezerwatów, a z biegiem czasu, uznając wyjątkowość tego miejsca, również park krajobrazowy, aby w roku 1989 ustanowić Wigierski Park Narodowy. 

Jak widać bóbr w logo parku nie jest przypadkowym zwierzęciem i jest bezpośrednio związany z historią jego założenia.

Atrakcje Wigierskiego Parku Narodowego

Klasztor pokamedulski w Wigrach

Zakonników sprowadził w rejon Wigier Jan Kazimierz, ofiarowując im niewielką wyspę na Jeziorze Wigry – zakonnicy zaś usypali groblę i połączyli wyspę z lądem. Król Jan Kazimierz miał nadzieję, że modły braci przyczynią się do odwrócenia złej passy Rzeczypospolitej i zapewnią zwycięstwa w licznych w tym czasie konfliktach zbrojnych.

Zabezpieczeniem zakonu miał być nadany kamedułom majątek, którym przez dekady sprawnie gospodarowali, między innymi zakładając miasto Suwałki. Bracia modlili się i pracowali, a surowa klauzula zakonu wymagała od nich niemałego poświęcenia i życia w odosobnieniu.

Bracia Kamedułowie wspierali patriotyczne działania w obronie niepodległości Polski, tak więc gdy terenem zaczęli rządzić Prusacy, przerwali oni działalność klasztoru – wtedy też kamedułowie z Wigier przeprowadzili się na warszawskie Bielany. Od tamtej pory kościół niszczał, a dwie wojny światowe doszczętnie go zrujnowały.

Według słów mieszkańców w 1944 Sowieci strzelali pociskami artyleryjskimi do od lat pustego klasztoru w nadziei, że ,,teraz to nawet Bóg się stąd wyniesie”. Szczęśliwie od lat 70. trwają na Wigrach intensywne prace konserwatorskie, a klasztor utrzymuje się z turystów nocujących w pokamedulskich eremach.

Szlaki piesze i rowerowe w Wigierskim Parku Narodowym

Wigierski Park Narodowy to doskonale miejsce do pieszych spacerów i wędrówek, od krótkich ścieżek dydaktycznych po 42 – kilometrowe pętle wokół jeziora. Szczególnie polecamy ścieżki dydaktyczne ,,Suchary” i ,,Jeziora” – obie skupiające się na mniejszych i większych jeziorach zwanych sucharami – typowych dla tego parku.

A dla miłośników rowerów, Wigierski Park Narodowy przygotował naprawdę godny polecenia szlak rowerowy wokół Jeziora Wigry pozwala okrążyć całe jezioro i naprawdę docenić piękno parku. Szlak liczy 41 kilometrów i oznaczony jest kolorem zielonym. Początkowo była to trasa piesza, teraz promowana jest również jako rowerowa i to ta forma poznawania okolicy sprawdzi się w tym przypadku najlepiej.

Sporty wodne na jeziorze i kajaki na Czarnej Hańczy

Za sprawą zakazu używania silników spalinowych na Jeziorze Wigry wszyscy możemy cieszyć się ciszą, a pływanie kajakiem czy rowerkiem wodnym od razu staje się przyjemniejsze. Wokół jeziora jest wiele miejsc, gdzie można wypożyczyć sprzęt wodny. Poza tym są też biura organizujące spływy kajakowe przez przepływającą przez Jezioro Czarną Hańczę.

Wigierska Kolejka Wąskotorowa 

Kolejną ciekawą atrakcją Wigierskiego Parku Narodowego jest zabytkowa kolejka wąskotorowa, której historia sięga 1916 roku, co czyni ją jedną z najdłużej działających w Polsce. Z doświadczenia wiemy, że taka forma rozrywki na pewno przypadnie do gustu dzieciom, ale ucieszy też wszystkich entuzjastów kolejnictwa.

Przystankiem początkowym Wigierskiej Kolejki Wąskotorowej, jest Płociczno-Tartak a przystankiem końcowym Krusznik. W sumie daje to 10 km szlaku kolejowego, z linii kolejowej liczącej dawniej 36 km. Pociąg kursuje od maja do września, 1-3 razy dziennie. Szczegóły na stronie Wigierskiej Kolejki Wąskotorowej.

Na trasie kolejka zatrzymuje się przy godnych uwagi punktach widokowych. Obok nich można również poczytać o ciekawych miejscach i historiach związanych z okolicą. Przykładowo nazwa Bartny Dół nawiązuje do starej tradycji bartnictwa leśnego, praktykowanego w tej okolicy. 

Muzeum Wigier w Starym Folwarku

Dużą zaletą wystawy jest jej interdyscyplinarność – dowiecie się to i owo o wędrujących na terenie Suwalszczyzny lodowcach, o wyjątkowej przyrodzie Wigier czy historii osadnictwa. To wszystko podano w dość przyjemnej i współczesnej formie – można dotknąć lodowca, rozpalić ognisko krzemieniem lub zanurzyć się pod wodę w ogromny batyskafie. 

Na minus zapisujemy trochę niedopracowany system audioprzewodnika, który samoistnie przełączał się między poszczególnymi nagraniami, ale to z pewnością szczegóły do dopracowania. Muzeum Wigier na tle innych niewielkich regionalnych placówek wypada bardzo korzystnie – pozostaje mieć nadzieję, że podobne miejsca pójdą w jego ślady. 

Wystawa ,,Historia i tradycje rybołówstwa nad Wigrami”

Niewielką wystawę historii rybołówstwa zobaczyć można w Czerwonym Folwarku, gdzie mieści się baza rybacka Wigierskiego Parku Narodowego. Nie jest to może miejsce obowiązkowe do odwiedzenia, ale osoby zainteresowane przyrodą oraz miejscową kulturą na pewno coś z tej wystawy wyniosą, bo trudno wyobrazić sobie pobyt nad Jeziorem Wigry bez skosztowania choćby jednej rybki, tym ciekawiej więc poczytać o tym, jakie gatunki występują w wigierskich wodach, jak zarybia się zbiorniki oraz obejrzeć sprzęt używany kiedyś do połowów.

Nas urzekła technologia łowienia ryb pod lodem – wszak zimy na Suwalszczyźnie bywają srogie, a i wtedy przychodzi czasem chrapka na pożywną rybę. Od stuleci przekazywano sobie technikę połowu pod lodem, o której nigdy wcześniej nie słyszeliśmy – sprawdźcie sami, jak radzono sobie w tych surowych warunkach.

Wystawa dostępna w okresie letnim za okazaniem biletu wstępu do parku. Na stronie internetowej wigierskiego parku dodatkowe informacje na temat wystawy o rybołówstwie.

Wystawa przyrodnicza „Nad Wigrami” i ekspozycja etnograficzna

Przy siedzibie dyrekcji Wigierskiego Parku Narodowego w Krzywe znajdują się jeszcze dwie wystawy. Pierwsza w budynku dyrekcji skupia się na przyrodzie parku. Ciekawa jest ekspozycja pokazująca bobrze żeremie w przekroju, akwaria z miejscowymi gatunkami ryb i oś czasu ilustrująca przemiany tej okolicy na przestrzeni tysięcy lat – oczywiście skupiając się na lodowcu, który dawniej pokrywał Suwalszczyznę i pozostawił nam na pamiątkę ten pofałdowany krajobraz.

Z kolei wystawa etnograficzna opowiada o ludziach tego regionu. W stuletniej, drewnianej chacie przygotowano ekspozycję z przedmiotami dzinne użytku, taki mini skansen poświęcony tej części Suwalszczyzny.  

W pobliżu swój początek ma też jedna ze ścieżek edukacyjnych – „Suchary” – poświęcona tym typowym dla Wigierskiego Parku Narodowego zbiornikami wodnymi.

Rejs statkiem z przeszklonym dnem

Jeśli ktoś szuka nietypowych atrakcji może skorzystać z rejsu specjalną łodzią z „przeszklonym dnem” należącą do parku narodowego. Nie spodziewajcie się jednak w pełni przezroczystego dna, a raczej kilku przeszklonych otworów w dnie łodzi, które umożliwiają obserwację tego co dzieje się pod powierzchnią wody. 

Niewielka, dziesięcioosobowa łódź, normalnie oferuje rejsy edukacyjne i dla turystów dostępna jest tylko w lipcu i sierpniu. Bilety (w 2023 roku bilet normalny 30 zł) na wycieczkę statkiem kupuje się w Muzeum Wigier, a łódź zabiera pasażerów z pobliskiego pomostu (zaznaczone na mapie). Szczegółowe informacje i godziny rejsów znajdziesz na stronie Muzeum Wigier.

Rejs statkiem po Jeziorze Wigry

Jeśli zależy Wam bardziej na wygodnym rejsie i podziwianiu widoków, skorzystajcie z oferty Żeglugi Wigierskiej. Nieduży elektryczny statek oferuje godzinne rejsy po tak zwanym szlaku papieskim. Tańszą i krótszą alternatywa dla rejsów po Jeziorze Wigry jest prom kursujący dwa razy dziennie pomiędzy Wigrami i Starym Folwarkiem. Statki odpływają z przystani przy klasztorze (patrz: mapa).

Punkty widokowe wokół Jeziora Wigry

Poniżej podrzucamy kilka ciekawych punktów widokowych, ale miejsc z których podziwiać można jezioro nie brakuje, wystarczy zatrzymać się przy jeden z wielu uroczych zatoczek lub skorzystać pomostu, których wzdłuż brzegu jeziora jest sporo. I choć do wielu miejsc można dojechać samochodem, to najlepszym sposobem będzie jednak objechać Jezioro Wigry rowerem z pomocą naszej blogowej relacji, która poza opisem zawiera mapę i ślad trasy, duża dawka widoków gwarantowana! Opisane miejsca znajdziecie na naszej mapie.

Wieża widokowa w Kruszniku

Drewniana wieża widokowa w Kruszniku położona jest pomiędzy Jeziorem Wigry i Jeziorem Mulaczysko, więc jest co podziwiać z samego szczytu. To świetne miejsce na postój podczas pieszych i rowerowych wycieczek wokół Jeziora Wigry. Da się też do niej dojechać samochodem po szutrowo-leśnej drodze.

Punkty widokowe w Bryzglu

Pierwszy punkt widokowy znajdziecie przy Parkowym Centrum Wypoczynku „Widok”, gdzie znajduje się restauracja i bardzo fajne pole namiotowe, z którego korzystaliśmy dwa razy. Drugi punkt widokowy na Jezioro Wigry to platforma widokowa przy przystani żeglarskiej, oddalona jest od restauracji o 1 km. Warto też udać się do platformy widokowej Bartny Dół przy stacji kolejki wąskotorowej.

Punkt widokowy na klasztor kamedułów

W miejscowości Cimochowizna, z drewnianej kładki wytyczonej wzdłuż brzegu Jeziora Wigry, roztacza się jedna z piękniejszych panoram klasztoru pokamedulskiego w Wigrach.

Co warto zobaczyć w okolicy Wigierskiego Parku Narodowego?

W naszym przewodniku po atrakcjach Podlasia i województwa podlaskiego opisaliśmy sporo ciekawych miejsc w pobliżu Jeziora Wigry, na pewno znajdziecie coś dla siebie.

Wigierski Park Narodowy – co w nim niezwykłego?

Teren Wigierskiego Parku Narodowego jest ciekawy przyrodniczo z wielu względów. Panują tu najsurowsze warunki klimatyczne w całej nizinnej części Polski – to kojarzymy z resztą z prognoz pogody, w trakcie których Suwalszczyzna nieraz nazywana jest ,,polskim biegunem zimna”. 

Oczywiście te tereny pamiętają o wiele zimniejsze czasy, gdy przez północną Polskę przetoczył się lodowiec. To on, wycofując się na północ, pozostawił trwałe ,,pamiątki” w postaci polodowcowych jezior – na terenie parku narodowego znajdziemy ich aż 42! Co ciekawe, żyje w nich połowa gatunków polskich ryb.

Doskonale znane jest największe i najgłębsze z nich, Jezioro Wigry, jednak nie należy pomijać niezwykle ciekawych mniejszych zbiorników, zwanych potocznie Cenne przyrodniczo są też niewielkie jeziorka zwane ,,sucharami”. Te jeziorka cechuje zupełne odcięcie od bieżącej wody, bezruch tafli i duża zmienność temperatur w ramach zbiornika – to dlatego, że woda nie ma jak się mieszać. Mają one charakterystyczny buro-herbaciany kolor oraz kwaśną wodę, więc zamieszkują je bardzo rzadkie gatunki lubujące się w takich niecodziennych warunkach.

Ponadto Wigierski Park Narodowy to miejsce porastania niezwykle rzadkich, krytycznie zagrożonych wyginięciem, storczyków oraz raj dla zwierząt kręgowych, z których aż 82% gatunków objęta jest ochroną gatunkową. 31 gatunków ryb występujących na terenie parku to równowartość połowy wszystkich gatunków ryb w Polsce. Nic dziwnego, że już od prawie 30 lat ta okolica cieszy się specjalną ochroną.

Mapa. Wigierski Park Narodowy atrakcje, ciekawe miejsca, punkty widokowe